Thuner 
Een verrassing is het niet echt. Onze site is vrijwel volledig in het Nederlands en daar is een reden voor. Ongeveer de helft van de Friezen spreken en schrijven (op dit moment) ook daadwerkelijk Fries. Ondanks dat de Friese taal de tweede officiele rijkstaal is en je het ook gewoon mag gebruiken in de rechtbank en op overheidscorrespondentie, wordt het Fries stelselmatig onderdrukt door het Nederlandse onderwijs systeem. Overigens is dat niet alleen het geval met de Friese taal, maar ook met de Friese geschiedenis. Over dat onderwerp zullen we het later nog even hebben. Maar nu eerst over de taal.
In 2007 begon de Praat mar Frysk campagne om er voor te zorgen dat de Fries weer trots is om de eigen taal te spreken. Bekende Friezen als Doutzen Kroes deden hier aan mee en dat had ook echt wel wat effect. Inmiddels spreken zo’n 400.000 mensen Fries, en in de provincie Friesland wonen ongeveer 650.000 mensen. Buiten de provincie vinden we dan nog Friezen in Duitsland en Denemarken. In Friesland zelf spreekt men in de Stellingwerven in het zuidoosten, het oostelijke Kollumerland in het noordoosten en het Bildt, de oude monding van de Middelzee in het noorden, een streektaal.
Het Westerlauwers Fries (Frysk) is de variëteit die gesproken wordt in de Nederlandse provincie Friesland en het Groningse Westerkwartier.
Het Westerlauwers Fries kan worden onderverdeeld in:
-Kleifries (in de Kleistreek)
-Woudfries (in de Friese Wouden)
-Zuidwesthoeks (in de Zuidwesthoek)
-Hindeloopers (in Hindeloopen)
-Aasters en Westers (op resp. Oost- en West-Terschelling)
-Schiermonnikoogs of Eilanders (op Schiermonnikoog)
Het Fries heeft niet zoals het Limburgs een diasysteem. Op basis van het Kleifries en Woudfries is er een nieuw Standaardfries ontwikkeld dat als onderwijs- en bestuurstaal in Friesland wordt gebruikt. Dit Standaardfries is een van de twee officiële bestuurstalen van Nederland, met het onderscheid dat het Fries bestuurlijk alleen gebruikt mag worden in Friesland en “alleen als het niet tot een te grote belasting van het bestuurlijk verkeer leidt” (art. 3 Wet gebruik Friese taal).
Saterfries:
-Het Saterfries (eigenbenaming Seeltersk) is een bedreigde taalvariëteit die nog gesproken wordt door een minderheid van de inwoners van Saterland, Landkreis Cloppenburg. Het is het enige nog levende overblijfsel van het Oosterlauwers Fries, dat tot het einde der Middeleeuwen in de Ommelanden (provincie Groningen) en de regio Oost-Friesland gesproken werd.
Noord-Fries:
Het Noord-Fries is de benaming voor de variëteit zoals die in Noord-Friesland ten zuiden van de Deens-Duitse grens gesproken wordt. Het Noord-Fries bestaat uit een aantal zeer uiteenlopende dialecten, met als hoofdverdeling:
-Eiland-Noord-Fries (gesproken op de eilanden Föhr (Feer), Amrum (Öömrang), Sylt (Söl) en Helgoland)
-Vastewal-Noord-Fries (gesproken op de Halligen en in de Goesharde, Bökingharde, Karrharde en Wiedingharde)
Een voorbeeld van het Westerlauwers Fries:
Bûter, brea, en griene tsiis; (Boter, roggebrood, en groene kaas)
wa’t dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries. (wie dat niet kan zeggen, is geen oprechte Fries)
De provincie Friesland stimuleert en subsidieert het schrijven en uitgeven van Friese literatuur.
Een belangrijke ontwikkeling op het gebied van taalhulpmiddelen is de integratie van het Fries in Google Translate. Om dit voor elkaar te krijgen was niet zo zeer inzet van de provincie nodig, maar vooral veel medewerking van de Friese bevolking. In de Fryske Google Translate Wike, in september 2015, zijn de Friezen in grote getalen aan het vertalen geslagen voor Google Translate. En met goed resultaat, want al in februari 2016 werd het Fries toegevoegd in de vertaaldienst van Google.
Wij hebben nu ook een aparte pagina gebouwd als hulpmiddel zodat jij ook snel Fries kunt leren.
Deze vind je hier: Fries leren
About Author
Dus fan no ôf hjir yn it Frysk?
Sa is’t mar krek Bauke, en foaral nei else ien dy’t Fryske praat, appe yn it Frysk.